De vijgeboom

Vanaf het begin van de schepping zijn er vijgebomen. Na hun overtreding van Gods gebod probeerden Adam en Eva hun schaamte met vijge-bladeren te bedekken (Genesis 3:7). Ook voor het moment dat Gods plan voltooid is, is er sprake van de vijgeboom, maar dan als beeld van vrede: “Maar zij zullen zitten, een ieder onder zijn wijnstok en onder zijn vijgeboom, zonder dat iemand hen opschrikt” (Micha 4:4, NBG’51).
De vijgeboom is een loofboom, waarvan de nieuwe bladeren pas laat in het voorjaar verschijnen. Hij is een snelgroeier, omdat zijn wortels zich diep in de grond boren en over een groot gebied verspreiden. Na zeven jaar draagt hij voor het eerst vrucht. Wat opvalt is dat je in de Bijbel nooit over zijn bloemen leest. En hierin ligt zijn geheim: die zitten in de vrucht!

Hoe worden die dan bestoven? Hier hebben wij iets opvallends. Er zijn namelijk zowel mannelijke als vrouwelijke vijgebomen, en er is een bepaald soort wesp waarvan het vrouwtje, die in een mannelijke boom uit het ei komt, door een nauwe opening van de vijg naar buiten vliegt. Daarbij raakt zij het mannelijke stuifmeel aan, dat zij vervolgens naar een vrouwelijke boom brengt, met het doel daar haar eieren te leggen. Dat lukt haar niet, want de vrouwelijke bloemstijlen zijn te lang, dus komen er geen larven voort. Maar de bestoven bloemen zijn wèl vruchtbaar!

De Here Jezus gebruikt de vijgeboom in zijn leer vooral als beeld van het volk Israël. In Lucas 13:6-9 vergelijkt Hij zijn volksgenoten met een onvruchtbare vijgeboom, die rijp is om omgehakt te worden. Als “hovenier” is Hij bereid hen een laatste kans te geven door hen te “bemesten”, d.w.z. hen nog krachtiger aan te spreken op hun verantwoordelijkheid.

Maar deze extra inspanning bleek tevergeefs, want een half jaar later vervloekt Hij een vijgeboom in de buurt van Jeruzalem, omdat die wel bladeren, maar geen vruchten heeft (Matteüs 21:18-19). Dit is geen ongeduld, maar een levend beeld van de natie Israël, die de schijn van godsdienst toont, maar in werkelijkheid geen godsvrucht voortbrengt.

De Here past dit beeld ook toe op zijn wederkomst (Lucas 21:29-31). Het uitlopen van de boom duidt waarschijnlijk op het weer opbloeien van Israël als natie, iets dat in recente tijden werkelijkheid is geworden. De zomer van zijn Koninkrijk komt er aan!

Voor meer artikelen over Bijbelse onderwerpen met wisselende diepgang en een verscheidenheid aan schrijvers zie ons maandblad De roeping van boven