Psalm 78 - Aloude verborgenheden verkondigen

Bij vele volkeren is het de gewoonte de kinderen verhalen te vertellen over de geschiedenis van hun voorouders: je denkt bijvoorbeeld aan oudnoorse sagas - relazen van de heldendaden uit de oudheid. Alleen komt het wel vaker voor, dat bij het vertellen van zulke verhalen de feiten een ietswat romantische bewerking krijgen. In de Bijbel, daarentegen, wordt de geschiedenis altijd zonder opsmuk verteld. God zorgt ervooor, dat niet alleen de hoogte- maar ook de dieptepunten uit het verleden benadrukt worden.

Zo worden in Psalm 78 (en andere historische psalmen zoals 105 en 106) de daden en misdaden van Gods volk getrouw weergegeven. Toen de HERE zijn volk uit Egypte verloste, liet Hij telkens weer zijn macht en zijn genade zien, maar vaak bleef het volk ongelovig en weerspannig: “Hij sloeg alle eerstgeborenen in Egypte ... Hij liet zijn volk als schapen optrekken ... Hij bracht hen naar zijn heilig gebied ... Hij verdreef volken voor hen uit ... Maar zij verzochten God ... en onderhielden zijn getuigenissen niet; zij werden afvallig en trouweloos evenals hun vaderen” (verzen 51-57).

Ook toen zij in hun eigen land woonden, bleven ze hardnekkig. Vooral ‘Efraïm’ (verzen 9, 67) – aanduiding voor de tien stammen, tegenover Juda – werd vanwege hun dwalingen door God verlaten: “Hij versmaadde de tent van Jozef, en verkoos Efraïms stam niet. Maar hij verkoos de stam van Juda, de berg Sion, die Hij liefheeft” (verzen 67, 68). (Op den duur werd ook Juda trouweloos maar waarschijnlijk werd deze psalm geschreven vóórdat Juda onder Gods oordeel viel.)

Waartoe dient dan dit overzicht van de droevige geschiedenis van Israël? Waarom moesten de zonen van Asaf deze “aloude verborgenheden verkondigen” (vers 2)? Gods bedoeling was dat de kinderen uit de ervaringen van hun ouders zouden leren zich beter te gedragen. “Hetgeen ... onze vaderen ons hebben verteld, dat willen wij voor hun kinderen niet verhelen ... opdat die hun vertrouwen op God zouden stellen, en Gods werken niet vergeten” (verzen 3-7).

Ook voor ons valt veel te leren uit de ervaringen van Gods volk. Zoals Paulus schreef: “Dit is hun overkomen tot een voorbeeld voor ons en het is opgetekend ter waarschuwing voor ons, over wie het einde der eeuwen gekomen is” (1 Korintiërs 10:11).